| Wstęp | Historia | Statystyki | Różne | Galeria | Mapa | O autorze |
Zarys historyczny
Braciejowice to wieś bardzo stara, założona została przypuszczalnie pod koniec XII wieku, kiedy znaczne obszary ziemi na Lubelszczyźnie przeszły do rąk możnych feudałów krakowskich i sandomierskich, wtedy też najdawniejsze polskie zakony otrzymały w lubelskim nadanie w postaci dziesięcin, a przede wszystkim w postaci ziemi wg. przekazu Jana Długosza klasztory benedyktynów Św. Krzyża na Łysej Górze, otrzymały nadanie wsi Braciejowic, Głodna, Niedźwiady, Zakrzowa i Goszczy. Jest zresztą bardzo prawdopodobne, iż wspomniane wsie należały do pierwotnego uposażenia klasztoru, założonego przez Krzywoustego na początku XII wieku. Przywilej z 1270 roku nadany przez Bolesława Wstydliwego potwierdza opactwu świętokrzyskiemu posiadanie między innymi Braciejowic i Głodna. Uwalnia mieszkańców od podejmowania piekarzy i piwowarów, od pogoni(godło państwowe), wypraw, z wyjątkiem przeciw poganom, budowy ogrodów z wyjątkiem sandomierskiego, ceł, jurysdykcji kasztelanów i ich sędziów. Wsie klasztoru łysogórskiego , położone nad Wisłą parokrotnie otrzymywały zgodę na lokalizację na prawie niemieckim. W 1351 roku król Kazimierz Wielki przeniósł wszystkie wsie Łysej Góry z prawa polskiego na niemieckie, oraz zwolnił je od kary zwanej zagłówne. W 1386 roku opat Mikołaj otrzymał od Władysława Jagiełły prawo niemieckie dla wszystkich dóbr swojego klasztoru, a w 1442 roku Władysław Warneńczyk przeniósł wsie klasztorne na prawa średzkie. W XV wieku Braciejowice położone były na kępie utworzonej przez dwa ramiona Wisły, graniczyły z Jarnołtowicami i Zakrzowem. Chowały się to stada koni, bydła i trzody, stała jedna karczma, brak było ogrodów, dziesięciny spłacane były proboszczowi soleckiemu i klasztorowi Łysogórskiemu, później świętokrzyskiemu.W 1475 roku w dobrach Braciejowic kmiecie mieli po cztery łany (70,56 ha.), płacili z nich po osiem lub piętnaście groszy, w miarę dobroci gruntu, od chat podymnego (podatek od domu) nie płacili, a dawali po jednym kapłonie (kogut). Oprócz czynszu była robocizna, kmiecie odrabiali jeden dzień w tygodniu pańszczyzny pieszej, a w piętnastym dniu z własnym wozem lub pługiem. Nie płacili osępów i nie odrabiali powabów, grzywna płacona była z jednej karczmy. Od XVI wieku wioski klasztorne były wydzierżawione i administrowane przez zakonników, Jeszcze w 1427 roku nastąpił podział dóbr na stół opaci i stół wspólny. Braciejowice z folwarkiem należały do stołu wspólnego aż do XIX wieku. W 1819 roku wszystkie dobra Świętokrzyskie poprzez supresję zakonu zostały własnością rządową. Organizatorem procesu kasety klasztoru były władze zaborcze. Należy przypuszczać, iż dobra Braciejowice pozostały własnością rządową aż do II połowy XIX wieku, żadne zachowane akta archiwalne nie obejmują tego okresu. Dopiero po powstaniu styczniowym, w 1868 roku dobra pod nazwą majorat Braciejowice podarowany został rzeczywistemu radcy stanu Włodzimierzowi Czerkaskiemu. Majorat składał się z folwarków: Sadków i Kobylany w Guberni Radomskiej, Gorzelni, Kaleja, Popowa i Grabówki w Guberni Piotrawińskiej, okręgu częstochowskiego oraz Głodna i Braciejowic w Guberni Lubelskiej, a także części lasu z Krzepickiego Leśnictwa. Jeszcze przed objęciem majoratu przez księcia Czerkaskiego grunta wsi Braciejowice uległy częściowej parcelacji. W latach 1864-1865 między 88 gospodarzy rozparcelowano 622 morgi i 25 prętów, w tym 523 morgi i 183 pręty pod polami uprawnymi. Obszar majoratu Braciejowice ze wszystkimi folwarkami folwarkami lasami wynosił 4751 morgi i 6 prętów. Już w 1868 roku folwark Braciejowice i Głodno oddane zostały w dzierżawę Wysokiemu. Po śmierci dziedzica, księcia Włodzimierza Czerkaskiego w 1787 roku majątek objął syn Eugeniusz Czerkaski, który zmarł w 1898 roku przekazując wcześniej dobra Elżbiecie Czerkaskiej zamężnej z Borysem Zaleskim. Folwarki utrzymujące się głównie z rolnictwa przynosiły pokaźne dochody. Roczny dochód z folwarku Braciejowice wynosił 670 rubli, a z całego majątku 3000 rubli. Dodatkowym elementem sprzyjającym rozwojowi gospodarczemu całego majoratu była przystań na Wiśle w Braciejowicach gdzie już w I połowie XIX wieku zatrzymywały się statki parowe spółki handlowej "Andrzej hr. Zamoyski ond Comp". W 1882 roku folwark Braciejowice położony przy Wiśle, na zachód od gruntów i zabudowań włościańskich posiadał 623 morgi i 91 prętów. Budynki folwarczno-gospodarcze, czworaki, a także dwór będący siedzibą dzierżawcy były drewniane. Usytuowane w pobliżu wału ochronnego rozmieszczone były w niewielkiej odległości tworząc regularny, wydłużony czworobok. Od południa stał okazały budynek w kształcie litery U, przypuszczalnie gospodarczy, dalej na północ dwa duże czworaki, dwór z niewielkim ogrodem i kilka budynków gospodarczych. Od północy folwark ograniczały dwa wydłużone i połączone ze sobą stawy rybne ( czyżby tzw. "michalikowe doły" ?). Dwór był modrzewiowy, postawiony z materiału ze starego dworu, na planie prostokąta. Dwór kryty był gnotem. Rozebrany został po II wojnie światowej. Z początkiem wieku folwarki Braciejowice, Koło i Głodno należące do majoratu były dzierżawione przez Wacława Szczypiorskiego. Pod jego zarządem majątek był bardzo zaniedbany, zadłużony w Ziemskim Towarzystwie Kredytowym, to skłoniło właścicielkę Elżbietę Zaleską z domu księżnę Czerkaską do przekazania w 1911 roku folwarku Braciejowice w dzierżawę Hipolitowi Wójtowiczowi. Nowy dzierżawca przeprowadził parcelację gruntów, pozostawił pod swoim zarządem tylko 75 morg. Braciejowice położone wzdłuż Wisły, która podczas obydwu wojen światowych stanowiła ważną linię oporu w działaniach wojennych nie zostały zniszczone jak inne wsie na tym terenie ( chociaż świętej pamięci babcia opowiadała mi, że niemieccy żołnierze nie oszczędzali kul armatnich, w wyniku czego jej drugi dom został doszczętnie zniszczony). Kilkakrotnie natomiast dotknięte zostały pożarami, które całkowicie zniszczyły pojedyncze gospodarstwa, a nawet podwoziami które zdarzały się ( i zdarzają się nadal) na początku XX wieku. W 1921 roku wieś i Kolonia Braciejowice posiadały 776 mieszkańców (obecnie 528). We wsi było 127 budynków mieszkalnych (czyli 6,1 mieszkańców na dom), a w Kolonii 7 budynków. Mieszkał w niej jeden kowal, szewc i krawiec, znajdowały się dwa sklepy z artykułami spożywczymi, zakład mleczarski i cztery wiatraki. Po II wojnie światowej pozostałości ziemi folwarczej uległy parcelacji na mocy ustawy z 06.09.1944 roku.
Historyczne dane kościelne
W XII i XIII wieku Braciejowice wchodziły do parafii Solec, diecezja krakowska. W XVIII wieku przeszły do parafii Chodcza a później do parafii Piotrawin, dekanatu chodelskiego, diecezji chełmsko-lubleskiej. Od 1863 roku parafia Piotrawin ponownie weszła w skład diecezji lubelskiej dekanatu nowoaleksandryjskiego. Braciejowice do 1940 roku należały do parafii Piotrawin. Obecnie należą do parafii Zagłoba dekanat opolski, diecezja lubelska.
Dawne nazwy wsi:
Braceonici 1270
Braccowice 1270
Braczeiewicze XVw
Braczeyowicze XV
Braczyeyowicze 1529
Braczycyowycze 1529
Braczieiowicze 1569
Braciejowice 1808
Bracieiowice 1839
Braciejowice XIX-XXw